իշխել
Jump to navigation
Jump to search
Armenian
[edit]Etymology
[edit]Learned borrowing from Old Armenian իշխեմ (išxem).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /iʃˈχel/, [iʃχél]
- (Western Armenian) IPA(key): /iʃˈχel/, [iʃχél]
Audio (Eastern Armenian): (file)
Verb
[edit]իշխել • (išxel)
- (transitive) to rule, reign, govern, dominate
Inflection
[edit]-el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | իշխել (išxel) | imperfective converb | իշխում (išxum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | իշխվել (išxvel) | simultaneous converb | իշխելիս (išxelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | իշխել (išxel) | ||||
| aorist stem | իշխ- (išx-) | future converb I | իշխելու (išxelu) | ||||
| resultative participle | իշխած (išxac) | future converb II | իշխելիք (išxelikʻ) | ||||
| subject participle | իշխող (išxoġ) | connegative converb | իշխի (išxi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | իշխում եմ (išxum em) | իշխում ես (išxum es) | իշխում է (išxum ē) | իշխում ենք (išxum enkʻ) | իշխում եք (išxum ekʻ) | իշխում են (išxum en) | |
| past imperfective | իշխում էի (išxum ēi) | իշխում էիր (išxum ēir) | իշխում էր (išxum ēr) | իշխում էինք (išxum ēinkʻ) | իշխում էիք (išxum ēikʻ) | իշխում էին (išxum ēin) | |
| future | իշխելու եմ (išxelu em) | իշխելու ես (išxelu es) | իշխելու է (išxelu ē) | իշխելու ենք (išxelu enkʻ) | իշխելու եք (išxelu ekʻ) | իշխելու են (išxelu en) | |
| past future | իշխելու էի (išxelu ēi) | իշխելու էիր (išxelu ēir) | իշխելու էր (išxelu ēr) | իշխելու էինք (išxelu ēinkʻ) | իշխելու էիք (išxelu ēikʻ) | իշխելու էին (išxelu ēin) | |
| present perfect | իշխել եմ (išxel em) | իշխել ես (išxel es) | իշխել է (išxel ē) | իշխել ենք (išxel enkʻ) | իշխել եք (išxel ekʻ) | իշխել են (išxel en) | |
| pluperfect | իշխել էի (išxel ēi) | իշխել էիր (išxel ēir) | իշխել էր (išxel ēr) | իշխել էինք (išxel ēinkʻ) | իշխել էիք (išxel ēikʻ) | իշխել էին (išxel ēin) | |
| aorist (past perfective) | իշխեցի, իշխի* (išxecʻi, išxi*) | իշխեցիր, իշխիր* (išxecʻir, išxir*) | իշխեց (išxecʻ) | իշխեցինք, իշխինք* (išxecʻinkʻ, išxinkʻ*) | իշխեցիք, իշխիք* (išxecʻikʻ, išxikʻ*) | իշխեցին, իշխին* (išxecʻin, išxin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | իշխեմ (išxem) | իշխես (išxes) | իշխի (išxi) | իշխենք (išxenkʻ) | իշխեք (išxekʻ) | իշխեն (išxen) | |
| past | իշխեի (išxei) | իշխեիր (išxeir) | իշխեր (išxer) | իշխեինք (išxeinkʻ) | իշխեիք (išxeikʻ) | իշխեին (išxein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կիշխեմ (kišxem) | կիշխես (kišxes) | կիշխի (kišxi) | կիշխենք (kišxenkʻ) | կիշխեք (kišxekʻ) | կիշխեն (kišxen) | |
| past | կիշխեի (kišxei) | կիշխեիր (kišxeir) | կիշխեր (kišxer) | կիշխեինք (kišxeinkʻ) | կիշխեիք (kišxeikʻ) | կիշխեին (kišxein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | իշխի՛ր, իշխի՛* (išxír, išxí*) | — | — | իշխե՛ք, իշխեցե՛ք** (išxékʻ, išxecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
-el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չիշխել (čʻišxel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չիշխած (čʻišxac) | ||||||
| subject participle | չիշխող (čʻišxoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ իշխում (čʻem išxum) | չես իշխում (čʻes išxum) | չի իշխում (čʻi išxum) | չենք իշխում (čʻenkʻ išxum) | չեք իշխում (čʻekʻ išxum) | չեն իշխում (čʻen išxum) | |
| past imperfective | չէի իշխում (čʻēi išxum) | չէիր իշխում (čʻēir išxum) | չէր իշխում (čʻēr išxum) | չէինք իշխում (čʻēinkʻ išxum) | չէիք իշխում (čʻēikʻ išxum) | չէին իշխում (čʻēin išxum) | |
| future | չեմ իշխելու (čʻem išxelu) | չես իշխելու (čʻes išxelu) | չի իշխելու (čʻi išxelu) | չենք իշխելու (čʻenkʻ išxelu) | չեք իշխելու (čʻekʻ išxelu) | չեն իշխելու (čʻen išxelu) | |
| past future | չէի իշխելու (čʻēi išxelu) | չէիր իշխելու (čʻēir išxelu) | չէր իշխելու (čʻēr išxelu) | չէինք իշխելու (čʻēinkʻ išxelu) | չէիք իշխելու (čʻēikʻ išxelu) | չէին իշխելու (čʻēin išxelu) | |
| present perfect | չեմ իշխել (čʻem išxel) | չես իշխել (čʻes išxel) | չի իշխել (čʻi išxel) | չենք իշխել (čʻenkʻ išxel) | չեք իշխել (čʻekʻ išxel) | չեն իշխել (čʻen išxel) | |
| pluperfect | չէի իշխել (čʻēi išxel) | չէիր իշխել (čʻēir išxel) | չէր իշխել (čʻēr išxel) | չէինք իշխել (čʻēinkʻ išxel) | չէիք իշխել (čʻēikʻ išxel) | չէին իշխել (čʻēin išxel) | |
| aorist (past perfective) | չիշխեցի, չիշխի* (čʻišxecʻi, čʻišxi*) | չիշխեցիր, չիշխիր* (čʻišxecʻir, čʻišxir*) | չիշխեց (čʻišxecʻ) | չիշխեցինք, չիշխինք* (čʻišxecʻinkʻ, čʻišxinkʻ*) | չիշխեցիք, չիշխիք* (čʻišxecʻikʻ, čʻišxikʻ*) | չիշխեցին, չիշխին* (čʻišxecʻin, čʻišxin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չիշխեմ (čʻišxem) | չիշխես (čʻišxes) | չիշխի (čʻišxi) | չիշխենք (čʻišxenkʻ) | չիշխեք (čʻišxekʻ) | չիշխեն (čʻišxen) | |
| past | չիշխեի (čʻišxei) | չիշխեիր (čʻišxeir) | չիշխեր (čʻišxer) | չիշխեինք (čʻišxeinkʻ) | չիշխեիք (čʻišxeikʻ) | չիշխեին (čʻišxein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ իշխի (čʻem išxi) | չես իշխի (čʻes išxi) | չի իշխի (čʻi išxi) | չենք իշխի (čʻenkʻ išxi) | չեք իշխի (čʻekʻ išxi) | չեն իշխի (čʻen išxi) | |
| past | չէի իշխի (čʻēi išxi) | չէիր իշխի (čʻēir išxi) | չէր իշխի (čʻēr išxi) | չէինք իշխի (čʻēinkʻ išxi) | չէիք իշխի (čʻēikʻ išxi) | չէին իշխի (čʻēin išxi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ իշխիր, մի՛ իշխի* (mí išxir, mí išxi*) | — | — | մի՛ իշխեք, մի՛ իշխեցեք** (mí išxekʻ, mí išxecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | իշխել (išxel) | |||
| dative | իշխելու (išxelu) | |||
| ablative | իշխելուց (išxelucʻ) | |||
| instrumental | իշխելով (išxelov) | |||
| locative | իշխելում (išxelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | իշխելը/իշխելն (išxelə/išxeln) | |||
| dative | իշխելուն (išxelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | իշխելս (išxels) | |||
| dative | իշխելուս (išxelus) | |||
| ablative | իշխելուցս (išxelucʻs) | |||
| instrumental | իշխելովս (išxelovs) | |||
| locative | իշխելումս (išxelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | իշխելդ (išxeld) | |||
| dative | իշխելուդ (išxelud) | |||
| ablative | իշխելուցդ (išxelucʻd) | |||
| instrumental | իշխելովդ (išxelovd) | |||
| locative | իշխելումդ (išxelumd) | |||
Related terms
[edit]- իշխան (išxan)