մարել
Jump to navigation
Jump to search
Armenian
[edit]Etymology
[edit]Originally a dialectal word, from Middle Armenian մարիլ (maril), from Old Armenian *մայրիմ (*mayrim), from մայր (mayr, “darkness”). Compare Armenian մայր մտնել (mayr mtnel, “to set (of the sun)”), Old Armenian ի մայր դարձուցանել (i mayr darjucʻanel, “to put out, to extinguish, blow out”)
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /mɑˈɾel/, [mɑɾél]
- (Western Armenian) IPA(key): /mɑˈɾel/, [mɑɾél]
Verb
[edit]մարել • (marel)
- (transitive) to put out, to extinguish (fire); to turn off (light)
- Synonym: հանգցնել (hangcʻnel)
- (transitive) to repay (debt)
- (intransitive) to go out (of light, fire); to die away; to fade
- Synonym: հանգչել (hangčʻel)
Inflection
[edit]-el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | մարել (marel) | imperfective converb | մարում (marum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | մարվել (marvel) | simultaneous converb | մարելիս (marelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | մարել (marel) | ||||
| aorist stem | մար- (mar-) | future converb I | մարելու (marelu) | ||||
| resultative participle | մարած (marac) | future converb II | մարելիք (marelikʻ) | ||||
| subject participle | մարող (maroġ) | connegative converb | մարի (mari) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | մարում եմ (marum em) | մարում ես (marum es) | մարում է (marum ē) | մարում ենք (marum enkʻ) | մարում եք (marum ekʻ) | մարում են (marum en) | |
| past imperfective | մարում էի (marum ēi) | մարում էիր (marum ēir) | մարում էր (marum ēr) | մարում էինք (marum ēinkʻ) | մարում էիք (marum ēikʻ) | մարում էին (marum ēin) | |
| future | մարելու եմ (marelu em) | մարելու ես (marelu es) | մարելու է (marelu ē) | մարելու ենք (marelu enkʻ) | մարելու եք (marelu ekʻ) | մարելու են (marelu en) | |
| past future | մարելու էի (marelu ēi) | մարելու էիր (marelu ēir) | մարելու էր (marelu ēr) | մարելու էինք (marelu ēinkʻ) | մարելու էիք (marelu ēikʻ) | մարելու էին (marelu ēin) | |
| present perfect | մարել եմ (marel em) | մարել ես (marel es) | մարել է (marel ē) | մարել ենք (marel enkʻ) | մարել եք (marel ekʻ) | մարել են (marel en) | |
| pluperfect | մարել էի (marel ēi) | մարել էիր (marel ēir) | մարել էր (marel ēr) | մարել էինք (marel ēinkʻ) | մարել էիք (marel ēikʻ) | մարել էին (marel ēin) | |
| aorist (past perfective) | մարեցի, մարի* (marecʻi, mari*) | մարեցիր, մարիր* (marecʻir, marir*) | մարեց (marecʻ) | մարեցինք, մարինք* (marecʻinkʻ, marinkʻ*) | մարեցիք, մարիք* (marecʻikʻ, marikʻ*) | մարեցին, մարին* (marecʻin, marin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | մարեմ (marem) | մարես (mares) | մարի (mari) | մարենք (marenkʻ) | մարեք (marekʻ) | մարեն (maren) | |
| past | մարեի (marei) | մարեիր (mareir) | մարեր (marer) | մարեինք (mareinkʻ) | մարեիք (mareikʻ) | մարեին (marein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կմարեմ (kmarem) | կմարես (kmares) | կմարի (kmari) | կմարենք (kmarenkʻ) | կմարեք (kmarekʻ) | կմարեն (kmaren) | |
| past | կմարեի (kmarei) | կմարեիր (kmareir) | կմարեր (kmarer) | կմարեինք (kmareinkʻ) | կմարեիք (kmareikʻ) | կմարեին (kmarein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մարի՛ր, մարի՛* (marír, marí*) | — | — | մարե՛ք, մարեցե՛ք** (marékʻ, marecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
-el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չմարել (čʻmarel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չմարած (čʻmarac) | ||||||
| subject participle | չմարող (čʻmaroġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ մարում (čʻem marum) | չես մարում (čʻes marum) | չի մարում (čʻi marum) | չենք մարում (čʻenkʻ marum) | չեք մարում (čʻekʻ marum) | չեն մարում (čʻen marum) | |
| past imperfective | չէի մարում (čʻēi marum) | չէիր մարում (čʻēir marum) | չէր մարում (čʻēr marum) | չէինք մարում (čʻēinkʻ marum) | չէիք մարում (čʻēikʻ marum) | չէին մարում (čʻēin marum) | |
| future | չեմ մարելու (čʻem marelu) | չես մարելու (čʻes marelu) | չի մարելու (čʻi marelu) | չենք մարելու (čʻenkʻ marelu) | չեք մարելու (čʻekʻ marelu) | չեն մարելու (čʻen marelu) | |
| past future | չէի մարելու (čʻēi marelu) | չէիր մարելու (čʻēir marelu) | չէր մարելու (čʻēr marelu) | չէինք մարելու (čʻēinkʻ marelu) | չէիք մարելու (čʻēikʻ marelu) | չէին մարելու (čʻēin marelu) | |
| present perfect | չեմ մարել (čʻem marel) | չես մարել (čʻes marel) | չի մարել (čʻi marel) | չենք մարել (čʻenkʻ marel) | չեք մարել (čʻekʻ marel) | չեն մարել (čʻen marel) | |
| pluperfect | չէի մարել (čʻēi marel) | չէիր մարել (čʻēir marel) | չէր մարել (čʻēr marel) | չէինք մարել (čʻēinkʻ marel) | չէիք մարել (čʻēikʻ marel) | չէին մարել (čʻēin marel) | |
| aorist (past perfective) | չմարեցի, չմարի* (čʻmarecʻi, čʻmari*) | չմարեցիր, չմարիր* (čʻmarecʻir, čʻmarir*) | չմարեց (čʻmarecʻ) | չմարեցինք, չմարինք* (čʻmarecʻinkʻ, čʻmarinkʻ*) | չմարեցիք, չմարիք* (čʻmarecʻikʻ, čʻmarikʻ*) | չմարեցին, չմարին* (čʻmarecʻin, čʻmarin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չմարեմ (čʻmarem) | չմարես (čʻmares) | չմարի (čʻmari) | չմարենք (čʻmarenkʻ) | չմարեք (čʻmarekʻ) | չմարեն (čʻmaren) | |
| past | չմարեի (čʻmarei) | չմարեիր (čʻmareir) | չմարեր (čʻmarer) | չմարեինք (čʻmareinkʻ) | չմարեիք (čʻmareikʻ) | չմարեին (čʻmarein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ մարի (čʻem mari) | չես մարի (čʻes mari) | չի մարի (čʻi mari) | չենք մարի (čʻenkʻ mari) | չեք մարի (čʻekʻ mari) | չեն մարի (čʻen mari) | |
| past | չէի մարի (čʻēi mari) | չէիր մարի (čʻēir mari) | չէր մարի (čʻēr mari) | չէինք մարի (čʻēinkʻ mari) | չէիք մարի (čʻēikʻ mari) | չէին մարի (čʻēin mari) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ մարիր, մի՛ մարի* (mí marir, mí mari*) | — | — | մի՛ մարեք, մի՛ մարեցեք** (mí marekʻ, mí marecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | մարել (marel) | |||
| dative | մարելու (marelu) | |||
| ablative | մարելուց (marelucʻ) | |||
| instrumental | մարելով (marelov) | |||
| locative | մարելում (marelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | մարելը/մարելն (marelə/mareln) | |||
| dative | մարելուն (marelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | մարելս (marels) | |||
| dative | մարելուս (marelus) | |||
| ablative | մարելուցս (marelucʻs) | |||
| instrumental | մարելովս (marelovs) | |||
| locative | մարելումս (marelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | մարելդ (mareld) | |||
| dative | մարելուդ (marelud) | |||
| ablative | մարելուցդ (marelucʻd) | |||
| instrumental | մարելովդ (marelovd) | |||
| locative | մարելումդ (marelumd) | |||
Derived terms
[edit]References
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “մարիլ”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, pages 763–764
- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “մայր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, pages 248–249