tegodla

Old Polish

Alternative forms

• togodla

Etymology

Univerbation of tego +‎ dla, literally “for that”.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /tɛɡɔdlʲa/
• IPA^(key): (15^th CE) /tɛɡɔdlʲa/

Conjunction

tegodla

1. that's why
   • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume I, page XXXIX:

     Aczkole *wsschączkych rzeczy *siwyeczskych począnthek y dokonanye we scząnsczyw gest, a wszakoz wsstawyenye bidlenya tegodla nye ma bicz oppwsczono (non tamen hoc timore vivendi est regula omittenda)

     [Aczkole wszyćkich rzeczy świecskich początek i dokonanie we szczęściu jest, a wszakoż ustawienie bydlenia tegodla nie ma być opuszczono (non tamen hoc timore vivendi est regula omittenda)]

2. therefore
   • c. 1480, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 7:

     Thy sznasz... sprosznoszczy grzechow naszych, thegodla spowedami są twey *sywęthey milosczy

     [Ty znasz... sprosności grzechow naszych, tegodla spowiedamy się Twej świętej miłości]

   • 1877-1881 [XV ex], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, page 168:

     Ia przysengam bogw..., ysz ja... then przyschensnyczy stolecz... bronycz, yako nasprawyedlywye wyem..., a thegodla zadney rzeczy opusczycz nye chczą

     [Ja przysięgam Bogu..., iż ja... ten przysiężniczy stolec... bronić, jako nasprawiedliwie wiem..., a tegodla żadnej rzeczy opuścić nie chcę]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 30, 29:

     Ale ia [rzekł jeśm] w wistøpenu misli moiey: Odrzuczon iesm od oblicza oczu twoiu. Tegodla wisluszal ies glos prosbi moiey (ideo exaudisti vocem orationis meae), gdi iesm wolal k tobe

     [Ale ja [rzekł jeśm] w wystąpieniu myśli mojej: Odrzucon jeśm od oblicza oczu twoju. Tegodla wysłuszał jeś głos prośby mojej (ideo exaudisti vocem orationis meae), gdy jeśm wołał k tobie]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 23:

     Wyelye zzakow... ymyenyee oczczysne trzymayącz... powynnee naam... slvzbi woyenne odeymacz obikli. A thegodlya wstawyami (ideoque statuimus), aby czy tho dvchowny zzaaczi... z namy gycz oczwyscze myely na kaszdee woyni

     [Wiele żakow... imienie oćczyzne trzymając... powinne nam... służby wojenne odejmać obykli. A tegodla ustawiamy (ideoque statuimus), aby ci to duchowni żacy... z nami jić oczwiście mieli na każde wojny]

   • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], 14, 1:

     Sganbili zemyø... przed synmi israelskimi... I tegodla (igitur)... szemrali przeciw Moyzeszovi a Aaronovi wszitczi synowye israelsci

     [Zgańbili ziemię... przed synmi israelskimi... I tegodla (igitur)... szemrali przeciw Mojżeszowi a Aaronowi wszytcy synowie israelszczy]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[6], page 416:

     Tedy pyrvey byl Dauid nyzly Kristus. Vschakosz tegodlya Davyd nye byl gogen (pro bogem, nec ergo erat Dominus David))

     [Tedy pirwej był Dawid niżli Krystus, wszakoż tegodla Dawid nie był Bogiem (nec ergo erat Dominus David))]

3. because
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 153:

     Tegodla myal schyą podnyeszoną (unde collum modicum erigens extendit), bo zawsche glova, oblycze, oczy k nyebv cząstokrocz podnoszyl

     [Tegodla miał szyję podniesioną (unde collum modicum erigens extendit), bo zawsze głowę, oblicze, oczy k niebu częstokroć podnosił]

   • 1959 [1423], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1137, Poznań:

     Yako Mycolay Werzenyczsky ne sdzyl... Mycolayewy s Gwasdowa [ya] ymena..., ale czso skody ma, to tegodyla, czso sye strwlo, [tego] ysze tego bracz ne chczal

     [Jako Mikołaj Wierzenicski nie żdżył... Mikołajewi z Gwiazdowa [ja] imienia..., ale cso szkody ma, to tegodla, cso sie struło, [tego] iże tego brać nie chciał]

   • 1950 [1456], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1053, Warsaw:

     Jekom ja thegodla Shczepana zabyl yego dzeczem, hesh na myą poczanthek bycza pirvey vdzelal

     [Jekom ja tegodla Szczepana zabił jego dzieciem, heż na mię początek bicia pirwej udziełał]

   • 1960 [1420], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 668, Pyzdry:

     Yako szye cupya roskayala Przemilem, a nye panem Janem tegodla ysz gego myesczanyna nye chczal scody prosno pusczicz

     [Jako sie kupia rozkajała Przemiłem, a nie panem Janem tegodla iż jego mieszczanina nie chciał szkody prozno puścić]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 440:

     Alye yeden sz nych, na ymye Kayphasch, bo yest byl byskupem, tegodlya rzekl ym (cum esset pontifex ann illius, dixit eis Jo 11, 49)

     [Ale jeden z nich na imię Kaifasz, bo jest był biskupem, tegodla rzekł im (cum esset pontifex ann illius, dixit eis Jo 11, 49)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[9], page 3:

     Alye czo oczyecz myloszyerdzya... nygdy nye przestanye vczyeschacz nądznych..., tegodlya poslal k nyemv anyola

     [Ale co ociec miłosierdzia... nigdy nie przestanie ucieszać nędznych..., tegodla posłał k niemu anioła]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[10], page 751:

     A gdyz Pylath [Pylath] nye polybyl ych slov, począly yego tegodla proszycz (dicunt et Iudaei Pilato)

     [A gdyż Piłat [Piłat] nie polibił ich słow, poczęli jego tegodla prosić (dicunt et Iudaei Pilato)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[11], page 687:

     Potem, yze Annasch nye byl byskupem tego lata..., tegodla poslal (et misit Jo 18, 24) mylego Iesucrista zvyązanego do Cayffascha

     [Potem iże Annasz nie był biskupem tego lata..., tegodla posłał (et misit Jo 18, 24) miłego Jesukrysta związanego do Kaifasza]

   • 1967 [1422], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 941, Kościan:

     Jaco ten lyst, czsso my gy Mycolay... poslal, tegom ya nye roscasowal anym przy tem bil, kyedy pyssan, y tegodlam go ne wząl

     [Jako ten list, cso mi ji Mikołaj... posłał, tegom ja nie rozkazował anim przy tem był, kiedy pisan, i tegodla-m go nie wziął]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 99:

     Ze w *rzeczach sandovich otprawyanyu richloscz ma bicz wsczyąngana, tegodlya vstawyami (ideo statuimus)

     [Że w rzeczy sądowych otprawianiu rychłość ma być wściągana, tegodla ustawiamy (ideo statuimus)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[12], page 212:

     Ale myly Yesus nye vyerzyl ym, tegodla yze znal wschytky vnattrz[n]e mysly (eo quod ipse nosset omnes)

     [Ale miły Jesus nie wierzył im, tegodla iże znał wszytki wnętrz[n]e myśli (eo quod ipse nosset omnes)]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 37, 1:

     Mogą gemv myloscz vkasacz y vczynycz, a czo sz nyego przypadne, tego krolowy... nycz nye przydze, a tegodla isze (ex eo quod) szyą dal myastu na myloscz, any krolowy, any panu nycz przepadl

     [Mogą jemu miłość ukazać i uczynić, a co z niego przypadnie, tego krolowi... nic nie przydzie, a tegodla iże (ex eo quod) się dał miastu na miłość, ani krolowi, ani panu nic przepadł]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[13], Krakow, page 3b:

     Volu tegodla szøcz ony szobø vedly byly, isbycz gy ony bily przedaly

     [Wołu tegodla sąć oni z sobą wiedli byli, iżbyć ji oni byli przedali]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[14], Krakow, page 11b:

     A prestocz szø gest svøthy Gan s dostognich ludzy byl narodzyl, tegodla isbicz on prafdø przepouedal byl

     [A przeztoć się jest święty Jan z dostojnych ludzi był narodził, tegodla iżbyć on prawdę przepowiedał był]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 40, 2:

     Gdyby przyszasznyk przeczywko raczczam nycz gynego przestapyl, gedno tho, czo mowyl waszą rzecz, a wy bysczye proszyly to, yszby wasz przy prawye szostawyono, tegodla (eatenus) nye myelyby go wszadzicz w yaczthwo podlug prawa

     [Gdyby przysiężnik przeciwko radźcam nic jinego przestąpił, jedno to, co mowił waszę rzecz, a wy byście prosili to, iżby was przy prawie zostawiono, tegodla (eatenus) nie mieliby go wsadzić w jęctwo podług prawa]

References

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “tegodla”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN