ճիմ
Jump to navigation
Jump to search
Armenian[edit]
Alternative forms[edit]
dialectal forms recorded in normalized orthography
Etymology[edit]
A Turkic borrowing. See Ottoman Turkish چیم (çim) for more.
Pronunciation[edit]
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [t͡ʃim]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [d͡ʒim]
Noun[edit]
ճիմ • (čim)
- sod, turf
- 16–17th centuries, Eremia Mełrecʻi or Sargis Evdokiacʻi, Baṙgirkʻ hayocʻ [Armenian Dictionary] Ճ.97:[1][2]
- ճիմ· ունծ (var. կունծ)
- čim· unc (var. kunc)
- čim = sod
- ճիմ· ունծ (var. կունծ)
- 1860, Perch Proshyan, Sos ew Varditʻer [Sos and Varditer] :
- Հետո միտքն ընկավ, որ էս օրը, թե չոլի դաղձը (պիտնա, անանուխ) ճմով հանես շուռ տված, քոքը դուսն արած, կանաչը ներքև տնկես, կփոխվի սուսամբար, ընդուր համար գնաց մի քանի կունձը (ճիմ) կտրեց դաղձալի տեղերիցը, բերուց մի քանի տեղերում շուռ տված տնկեց, որ սուսամբար դառնա։
- Heto mitkʻn ənkav, or ēs ōrə, tʻe čʻoli daġjə (pitna, ananux) čmov hanes šuṙ tvac, kʻokʻə dusn arac, kanačʻə nerkʻew tnkes, kpʻoxvi susambar, əndur hamar gnacʻ mi kʻani kunjə (čim) ktrecʻ daġjali teġericʻə, berucʻ mi kʻani teġerum šuṙ tvac tnkecʻ, or susambar daṙna.
- Հետո միտքն ընկավ, որ էս օրը, թե չոլի դաղձը (պիտնա, անանուխ) ճմով հանես շուռ տված, քոքը դուսն արած, կանաչը ներքև տնկես, կփոխվի սուսամբար, ընդուր համար գնաց մի քանի կունձը (ճիմ) կտրեց դաղձալի տեղերիցը, բերուց մի քանի տեղերում շուռ տված տնկեց, որ սուսամբար դառնա։
Declension[edit]
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ճիմ (čim) | ճմեր (čmer) | ||
| dative | ճմի (čmi) | ճմերի (čmeri) | ||
| ablative | ճմից (čmicʻ) | ճմերից (čmericʻ) | ||
| instrumental | ճմով (čmov) | ճմերով (čmerov) | ||
| locative | ճմում (čmum) | ճմերում (čmerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ճիմը/ճիմն (čimə/čimn) | ճմերը/ճմերն (čmerə/čmern) | ||
| dative | ճմին (čmin) | ճմերին (čmerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ճիմս (čims) | ճմերս (čmers) | ||
| dative | ճմիս (čmis) | ճմերիս (čmeris) | ||
| ablative | ճմիցս (čmicʻs) | ճմերիցս (čmericʻs) | ||
| instrumental | ճմովս (čmovs) | ճմերովս (čmerovs) | ||
| locative | ճմումս (čmums) | ճմերումս (čmerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ճիմդ (čimd) | ճմերդ (čmerd) | ||
| dative | ճմիդ (čmid) | ճմերիդ (čmerid) | ||
| ablative | ճմիցդ (čmicʻd) | ճմերիցդ (čmericʻd) | ||
| instrumental | ճմովդ (čmovd) | ճմերովդ (čmerovd) | ||
| locative | ճմումդ (čmumd) | ճմերումդ (čmerumd) | ||
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ճիմ (čim) | ճիմեր (čimer) | ||
| dative | ճիմի (čimi) | ճիմերի (čimeri) | ||
| ablative | ճիմից (čimicʻ) | ճիմերից (čimericʻ) | ||
| instrumental | ճիմով (čimov) | ճիմերով (čimerov) | ||
| locative | ճիմում (čimum) | ճիմերում (čimerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ճիմը/ճիմն (čimə/čimn) | ճիմերը/ճիմերն (čimerə/čimern) | ||
| dative | ճիմին (čimin) | ճիմերին (čimerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ճիմս (čims) | ճիմերս (čimers) | ||
| dative | ճիմիս (čimis) | ճիմերիս (čimeris) | ||
| ablative | ճիմիցս (čimicʻs) | ճիմերիցս (čimericʻs) | ||
| instrumental | ճիմովս (čimovs) | ճիմերովս (čimerovs) | ||
| locative | ճիմումս (čimums) | ճիմերումս (čimerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ճիմդ (čimd) | ճիմերդ (čimerd) | ||
| dative | ճիմիդ (čimid) | ճիմերիդ (čimerid) | ||
| ablative | ճիմիցդ (čimicʻd) | ճիմերիցդ (čimericʻd) | ||
| instrumental | ճիմովդ (čimovd) | ճիմերովդ (čimerovd) | ||
| locative | ճիմումդ (čimumd) | ճիմերումդ (čimerumd) | ||
References[edit]
- ^ Eremia Meġrecʻi (1698) “ճիմ”, in Baṙgirkʻ hayocʻ [Armenian Dictionary] (in Armenian), Livorno: Sargis Evdokiacʻi Sahetʻči Press, page 198
- ^ Amalyan, H. M., editor (1975), Baṙgirkʻ hayocʻ[1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 201
Further reading[edit]
- Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “ճիմ”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 715a
- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “ճիմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 200a
- Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “ճիմ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 474a
- Sargsyan, Artem et al., editors (2007), “չիմ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume IV, Yerevan: Hayastan, page 410b
- Sargsyan, Artem et al., editors (2004), “ճիմ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume III, Yerevan: Hayastan, page 388b