ciało

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Polish[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Proto-Slavic *tělo. First attested in the 14th century.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): (10th–15th CE) /t͡ɕaɫɔ/
  • IPA(key): (15th CE) /t͡ɕaɫɔ/

Noun[edit]

ciało n (related adjective cielesny or cielny)

  1. body (physical structure of a human or animal seen as one single organism)
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie[2], page 172b:
      Swøty Barthlomeg... skorø svego czala... dal gest byl oblupicz
      [Święty Bartłomiej... skorę z swego ciała... dał jest był obłupić]
  2. body (fleshly or corporeal nature of a human, as opposed to the spirit or soul)
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie[3], page 181b:
      Gego dus[y]ø svøcy angely po spolu s czalem szøcz gø ony byly do nebeskego krolefstwa donesly
      [Jego duszę święci anjeli pospołu z ciałem sąć ją oni byli do niebieskiego krolewstwa donieśli]
  3. body; flesh (soft parts surrounding bones)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[4], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 37, 3:
      Ne iest zbawene w czele moiem (non est sanitas in carne mea) od oblicza gnewu twego, ne iest pocoy cosczom mogim od oblicza grzechow mogich
      [Nie jest zbawienie w ciele mojem (non est sanitas in carne mea) od oblicza gniewu twego, nie jest pokoj kościom mojim od oblicza grzechow mojich]
  4. living creature (any human or animal that is alive)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[5], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 64, 2:
      Wisluszay modlitwø moiø, k tobe wszelike cyalo przydze (ad te omnis caro veniet)
      [Wysłuszaj modlitwę moję, k tobie wszelikie ciało przydzie (ad te omnis caro veniet)]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[6], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 77, 44:
      Y wzpomonøl, isz czialo sø (et recordatus est, quia caro sunt), duch ydøczi a ne wraczaiøczi se
      [I wspomionął, iż ciało są (et recordatus est, quia caro sunt), duch idący a nie wracający sie]
  5. body (corpse)
    • 1930 [Fifteenth century], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[7], 50, 3:
      Gest ten obiczay bil czyalo pogrzebuyøczym (iste quippe mos erat cadaverum conditorum)
      [Jest ten obyczaj był ciało pogrzebującym (iste quippe mos erat cadaverum conditorum)]
  6. The meaning of this term is uncertain.
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 128:
      Czasto a. czalo massam (modicum fermentum totam massam corrumpit Gal 5, 9)
      [Ciasto a. ciało massam (modicum fermentum totam massam corrumpit Gal 5, 9)]

Derived terms[edit]

adjectives
nouns

Related terms[edit]

adverbs
nouns

Descendants[edit]

  • Masurian: cziało
  • Polish: ciało
  • Silesian: ciało

References[edit]

Polish[edit]

Polish Wikipedia has an article on:
Wikipedia pl
Polish Wikiquote has a collection of quotations related to:

Wikiquote pl

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish ciało. Sense 5 is a semantic loan from Ancient Greek σῶμα (sôma) and Latin corpus. Sense 6 is a semantic loan from Latin corpus. Sense 7 is a semantic loan from French corps.[1]

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): /ˈt͡ɕa.wɔ/
  • (Middle Polish) IPA(key): /ˈt͡ɕa.ɫɔ/
  • (file)
  • Rhymes: -awɔ
  • Syllabification: cia‧ło

Noun[edit]

ciało n (diminutive ciałko, augmentative cielsko, related adjective cielesny)

  1. (countable) body (physical structure of a human or animal seen as one single organism)
    Synonym: organizm
  2. (uncountable) body (fleshly or corporeal nature of a human or animal)
  3. (countable) body (visible external part of a human or animal)
  4. (countable) body (corpse of a person or animal)
    Synonym: zwłoki
  5. (countable, chemistry, physics) body (object with specific physical or chemical properties)
  6. (countable) body, corps (roup of people having a common purpose)
    Synonym: organ
  7. (mathematics) field (algebraic structure)
  8. (obsolete) corporealness
    Synonym: cielesność
  9. (obsolete) sapwood
  10. (Middle Polish) matter; material subject
  11. (Middle Polish) body; Further details are uncertain.
    • 1528, J. Murmelius, Dictionarius[8], page 48:
      Corpus. Der leib Czyáło
    • 1568, Grzegorz Paweł, O prawdziwej śmierci[9], page 19:
      wpáthrz śię pilnie w thy ſłowá/ Ciáło/ Duſzá/ Duch/ iáko śię rozmáicie w piśmie rozumieią.

Declension[edit]

Derived terms[edit]

adjectives
adverbs
nouns
phrases
proverbs
verbs

Related terms[edit]

adjectives
adverb
nouns

Trivia[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), ciało is one of the most used words in Polish, appearing 87 times in scientific texts, 18 times in news, 2 times in essays, 36 times in fiction, and 16 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 159 times, making it the 364th most common word in a corpus of 500,000 words.[2]

References[edit]

  1. ^ Bańkowski, Andrzej (2000) “ciało”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  2. ^ Ida Kurcz (1990) “ciało”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 51

Further reading[edit]

  • ciało in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • ciało in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ciało”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • CIAŁO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.05.2010
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ciało”, in Słownik języka polskiego[10]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “ciało”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[11]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “ciało”, in Słownik języka polskiego[12] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 315
  • ciało in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish ciało.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): /ˈt͡ɕawɔ/
  • Rhymes: -awɔ
  • Syllabification: cia‧ło

Noun[edit]

ciało n (augmentative cielsko, related adjective cielesny)

  1. body (physical structure of a human or animal seen as one single organism)
  2. body (corpse)
    Synonym: trup

Declension[edit]

Further reading[edit]