dół

See also: Appendix:Variations of "dol"

Kashubian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *dȍlъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈdow/
• Syllabification: dół

Noun

dół m inan (diminutive dółk)

1. pit (hole in the ground; sinking into something; bottom of something)
2. ground floor

Further reading

• Stefan Ramułt (1893) “dòł”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego‎^[2] (in Kashubian), page 27
• Bernard Sychta (1967-1973) “dȯł”, in Słownik gwar kaszubskich, volume 1, page 228
• Jan Trepczyk (1994) “dół”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1-2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “dół”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎^[3]
• “dół”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Masurian

Etymology

Inherited from Old Polish dół.

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈdow]
• Syllabification: dół

Noun

dół m inan

1. pit (hole in the ground; sinking into something; bottom of something)
2. valley (elongated depression cast between hills or mountains, often garnished with a river flowing through it)
3. bottom; bed (lowest part of an object; bottom of a body of water)

Further reading

• Zofia Stamirowska (1987-2021) “dół”, in Anna Basara, editor, Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur‎^[4], volume 2, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, →ISBN, pages 97-98

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *dȍlъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /dɔːɫ/
• IPA^(key): (15^th CE) /doɫ/

Noun

dół m animacy unattested (related adjective dołowy)

1. valley (elongated depression cast between hills or mountains, often garnished with a river flowing through it)
   • 1876 [c. 1455], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[5], volume XIV, page 493:

     Sz yezyory, moczydlamy, strumyenmy, sz dolmy, pagorky

     [Z jeziory, moczydłami, strumieńmi, z dółmi, pagorki]

2. chasm; deep valley
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[6], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 29, 3:

     Gospodne, wiwodl ies od pecla duszø moiø, zbawil ies me od *sstøpaioczich w dol (salvasti me a descendentibus in lacum)

     [Gospodnie, wywiodł jeś od piekła duszę moję, zbawił jeś mie od zstąpających w dół (salvasti me a descendentibus in lacum)]

3. Corruption of udole.
   • 1930 [Fifteenth century], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[7], 24, 6:

     Kako krasne stany twe, Iakobye, a przebitki twe iako w dole lesnem Israele

     [Kako krasne stany twe, Jakobie, a przebytki twe, Israelu! Jako udole leśne[m]]

4. pit; ditch (dug out long depression)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[8], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 7, 16:

     Iezoro otworzil y wicopal ie, y wpadl w dol, iensze iest vczinil (incidit in foveam, quam fecit)

     [Jezioro otworzył i wykopał je, i wpadł w dół, jenże jest uczynił (incidit in foveam, quam fecit)]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 112r:

     Fossa id est fovea inde fossorium instrumentum fodiendi inde eciam fossarius fossator uel fossor Fossale vlg. dol

     [Fossa id est fovea inde fossorium instrumentum fodiendi inde eciam fossarius fossator uel fossor Fossale vlg. dół]

   1. defensive ditch
      • 1908 [c. 1500Val vel dol vallum eyn blank vel munitio facta circa castellum], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[9], page 117:

        Wał vel dół vallum eyn blank vel munitio facta circa castellum

        [-]

        (please add an English translation of this quotation)

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 142v:

     Vallum eyn blanck vel munitio facta circa castellum et recte dicitur spacium inter duas fossas vel inter fossam et murum vbi fit expugnatio contra hostes val vel dol

     [Vallum eyn blanck vel munitio facta circa castellum et recte dicitur spacium inter duas fossas vel inter fossam et murum vbi fit expugnatio contra hostes val vel dół]

   1. grave
      • 1930 [Fifteenth century], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[10], 8, 11:

        Zawolaw k sobye Raguel slug swich y szly z nym, abi vikopaly dol (ut foderent sepulcrum)

        [Zawoław k sobie Raguel sług swych i szli s nim [społu], aby wykopali dół (ut foderent sepulcrum)]

      • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 54r:

        Fossa grub dol

        [Fossa grób dół]

5. bottom (lower part of something)
   • 1930 [Fifteenth century], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[11], 36, 29:

     Vdzyelal szeszcz desk, a dwye gyne..., ktore spoyoni bily od dolu asz do wyrzchu (quae iunctae erant a deorsum usque sursum)

     [Udziełał sześć desk a dwie jine... ktore spojony były od dołu aż do wirzchu (quae iunctae erant a deorsum usque sursum)]

Derived terms

adjectives

• dolny

 

adverbs

• dołem
• na dole
• na doł

 

nouns

• dołek
• wilczy dół

 

Related terms

adjectives

• doleszny

 

nouns

• dolina

 

Descendants

• Masurian: dół
• Polish: dół
• Silesian: dōł

References

• Boryś, Wiesław (2005) “dół”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “dół”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “dół”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “dół”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “dół”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “dół”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish dół.

Pronunciation

• IPA^(key): /duw/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈdoɫ/

• Audio 1

  (file)

• Audio 2

  (file)

• Rhymes: -uw
• Syllabification: dół

Noun

dół m inan (diminutive dołek)

1. pit (hole in the ground; sinking into something; bottom of something)
2. bottom (lower part of something)

   Synonym: góra

3. (anatomy) cavity; fossa (cavity in the body of a human or animal)

   dół łokciowy ― cubital fossa

   dół nadobojczykowy ― supraclavicular fossa

   dół skroniowy ― temporal fossa

4. (colloquial) blues; dumps (sad feeling)
5. depression (area lower than another)
6. (colloquial) grave

   Synonym: grób

7. (music) lower range (lower register of a singer)
8. (obsolete) area near a river's mouth
9. (Middle Polish, Christianity) Hell

   Synonym: piekło

10. (Middle Polish) bottom (sin; badness; moral corruption)
11. (Middle Polish) trick; intrigue; ambush
12. (Middle Polish) riverbed

    Synonym: koryto

13. (Middle Polish) basement (covered earthen pit for storing crops)

    Synonym: piwnica

14. (Middle Polish, military) moat; defensive ditch
15. (Middle Polish) mine (place where minerals and sand are extracted from the ground)

    Synonym: kopalnia

16. (Middle Polish) dugout (primitive human habitation)

    Synonym: ziemianka

Declension

Declension of dół

	singular	plural
nominative	dół	doły
genitive	dołu	dołów
dative	dołowi	dołom
accusative	dół	doły
instrumental	dołem	dołami
locative	dole	dołach
vocative	dole	doły

Noun

dół m animal

1. (colloquial) blues; dumps; low (sad feeling)
2. (in the plural) pits; underside; bottom; masses, plebs, rabble, riffraff (people who are lowest in some hierarchy)

Declension

Declension of dół

	singular	plural
nominative	dół	doły
genitive	doła	dołów
dative	dołowi	dołom
accusative	doła	doły
instrumental	dołem	dołami
locative	dole	dołach
vocative	dole	doły

Related terms

adjectives

• dolny
• oddolny

 

adverbs

• dołem
• ku dołowi
• na dole
• na dół
• od dołu
• od góry do dołu
• u dołu
• w dole
• w dół
• z dołu

 

nouns

• kaczy dół
• kopidół
• wilczy dół

 

verbs

• dołować impf

 

verbs

• mieć doła impf
• pójść w dół pf, iść w dół impf
• równać w dół impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dół is one of the most used words in Polish, appearing 7 times in scientific texts, 0 times in news, 1 time in essays, 32 times in fiction, and 21 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 61 times, making it the 1069th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• dół in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• doły in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• dół in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dół”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “DÓŁ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 25.06.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dół”, in Słownik języka polskiego‎^[12]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “dół”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[13]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dół”, in Słownik języka polskiego‎^[14] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 547