heblować

Old Polish

Etymology

From hebel +‎ -ować. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /xɛblʲɔvat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /xɛblʲɔvat͡ɕ/

Verb

heblować impf

1. to smooth out, to make smooth
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 6, 14:

     Vczyn sobye korab s drzewa heblowanego (fac tibi arcam de lignis laevigatis)

     [Uczyń sobie korab z drzewa heblowanego (fac tibi arcam de lignis laevigatis)]

   • 1448, Wokabularz jagielloński, Biblioteki Jagiellońskiej, sygn. BJ Rkp. 2454, page 26r:

     Asciare id est dolare habiln *heblowecz

     [Asciare id est dolare habiln heblować]

Descendants

• Masurian: heblowacz
• Polish: heblować
• Silesian: heblować

References

• Sławski, Franciszek (1958-1965) “heblować”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Bańkowski, Andrzej (2000) “heblować”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “heblować”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “heblować”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish heblować. By surface analysis, hebel +‎ -ować. Compare Kashubian héwlowac.

Pronunciation

• IPA^(key): /xɛbˈlɔ.vat͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /xɛˈblɔ.vat͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɔvat͡ɕ
• Syllabification: heb‧lo‧wać

Verb

heblować impf

1. (transitive, carpentry) to plane (to smooth wood with a plane)

   Synonym: strugać

2. (transitive, obsolete, hunting) to bite something from all sides

   Synonym: ogryzać

3. (reflexive with się, Middle Polish, of wood) to be planed (to be made smooth with a plane)

Conjugation

Conjugation of heblować impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		heblować
present tense	1st	hebluję			heblujemy
	2nd	heblujesz			heblujecie
	3rd	hebluje			heblują
	impersonal	hebluje się
past tense	1st	heblowałem, -(e)m heblował	heblowałam, -(e)m heblowała	heblowałom, -(e)m heblowało	heblowaliśmy, -(e)śmy heblowali	heblowałyśmy, -(e)śmy heblowały
	2nd	heblowałeś, -(e)ś heblował	heblowałaś, -(e)ś heblowała	heblowałoś, -(e)ś heblowało	heblowaliście, -(e)ście heblowali	heblowałyście, -(e)ście heblowały
	3rd	heblował	heblowała	heblowało	heblowali	heblowały
	impersonal	heblowano
future tense	1st	będę heblował, będę heblować	będę heblowała, będę heblować	będę heblowało, będę heblować	będziemy heblowali, będziemy heblować	będziemy heblowały, będziemy heblować
	2nd	będziesz heblował, będziesz heblować	będziesz heblowała, będziesz heblować	będziesz heblowało, będziesz heblować	będziecie heblowali, będziecie heblować	będziecie heblowały, będziecie heblować
	3rd	będzie heblował, będzie heblować	będzie heblowała, będzie heblować	będzie heblowało, będzie heblować	będą heblowali, będą heblować	będą heblowały, będą heblować
	impersonal	będzie heblować się
conditional	1st	heblowałbym, bym heblował	heblowałabym, bym heblowała	heblowałobym, bym heblowało	heblowalibyśmy, byśmy heblowali	heblowałybyśmy, byśmy heblowały
	2nd	heblowałbyś, byś heblował	heblowałabyś, byś heblowała	heblowałobyś, byś heblowało	heblowalibyście, byście heblowali	heblowałybyście, byście heblowały
	3rd	heblowałby, by heblował	heblowałaby, by heblowała	heblowałoby, by heblowało	heblowaliby, by heblowali	heblowałyby, by heblowały
	impersonal	heblowano by
imperative	1st	niech hebluję			heblujmy
	2nd	hebluj			heblujcie
	3rd	niech hebluje			niech heblują
active adjectival participle		heblujący	heblująca	heblujące	heblujący	heblujące
passive adjectival participle		heblowany	heblowana	heblowane	heblowani	heblowane
contemporary adverbial participle		heblując
verbal noun		heblowanie

Related terms

adjectives

• hebelkowy
• heblowy

 

nouns

• hebel
• hebelek
• heblarka
• heblarnia
• heblowina
• heblownica
• heblówka

 

Further reading

• heblować in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• heblować in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “heblować”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “heblować”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “HEBLOWAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 23.06.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “heblować”, in Słownik języka polskiego‎^[2]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “heblować”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[3]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “heblować”, in Słownik języka polskiego‎^[4] (in Polish), volume 2, Warsaw, page 24

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish heblować. By surface analysis, hebel +‎ -ować.

Pronunciation

• IPA^(key): /xɛˈblɔvat͡ɕ/
• Rhymes: -ɔvat͡ɕ
• Syllabification: he‧blo‧wać

Verb

heblować impf

1. (transitive) to plane (to smooth wood with a plane)

Conjugation

Conjugation of heblować impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		heblować
present tense	1st	heblujã			heblujymy
	2nd	heblujesz			heblujecie
	3rd	hebluje			heblujōm
past tense	1st	heblowołch, heblowołech, heblowoł żech	heblowałach heblowała żech	heblowałoch1) heblowało żech1)	heblowalimy, heblowalichmy	heblowałymy, heblowałychmy
	2nd	heblowołś, heblowołeś, heblowoł żeś	heblowałaś heblowała żeś	heblowałoś1) heblowało żeś1)	heblowaliście, heblowali żeście	heblowałyście, heblowały żeście
	3rd	heblowoł	heblowała	heblowało	heblowali	heblowały
future tense	1st	bydã heblowoł, bydã heblować	bydã heblowała, bydã heblować	bydã heblowało,1) bydã heblować	bydymy heblowali, bydymy heblować	bydymy heblowały, bydymy heblować
	2nd	bydziesz heblowoł, bydziesz heblować	bydziesz heblowała, bydziesz heblować	bydziesz heblowało,1) bydziesz heblować	bydziecie heblowali, bydziecie heblować	bydziecie heblowały, bydziecie heblować
	3rd	bydzie heblowoł, bydzie heblować	bydzie heblowała, bydzie heblować	bydzie heblowało, bydzie heblować	bydōm heblowali, bydōm heblować	bydōm heblowały, bydōm heblować
pluperfect tense2)	1st	bōłch heblowoł, bōłech heblowoł, bōł żech heblowoł	byłach heblowała była żech heblowała	byłoch heblowało1) było żech heblowało1)	byli my heblowali, bylichmy heblowali	były my heblowały, byłychmy heblowały
	2nd	bōłś heblowoł, bōłeś heblowoł, bōł żeś heblowoł	byłaś heblowała była żeś heblowała	byłoś heblowało1) było żeś heblowało1)	byliście heblowali, byli żeście heblowali	byłyście heblowały, były żeście heblowały
	3rd	bōł heblowoł	była heblowała	było heblowało1)	były my heblowali, byłychmy heblowali	były heblowały
conditional	1st	bych heblowoł	bych heblowała	byście heblowali	by my heblowały, bychmy heblowały
	2nd	byś heblowoł	byś heblowała	byście heblowali	byście heblowały
	3rd	by heblowoł	by heblowała	by heblowało	by heblowali	by heblowały
imperative	1st	niych heblujã			heblujmy
	2nd	hebluj			heblujcie
	3rd	niych hebluje			niych heblujōm
active adjectival participle		heblujōncy	heblujōncŏ	heblujōnce	heblujōncy	heblujōnce
passive adjectival participle		heblowany	heblowanŏ	heblowane	hebl	heblowane
verbal noun		heblowanie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

• heblowac in dykcjonorz.eu
• heblować in silling.org
• Bogdan Kallus (2020) “hebel/heblować”, in Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki, IV edition, Chorzów: Pro Loquela Silesiana, →ISBN, page 312
• Aleksandra Wencel (2023) “heblować”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski‎^[5], page 268