uwiązać
Jump to navigation
Jump to search
Old Polish[edit]
Etymology[edit]
From u- + wiązać. First attested in the second half of the 14th century.
Pronunciation[edit]
Verb[edit]
uwiązać pf
- to tie to, to attach or anchor by tying
- 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[1], 2, 18:
- Gdysz bichom w[y]esli w zemyø a nye bil-li-by za znamyø ten to powrozek czyrwony, a ty gego nye uwyøzesz na okyenczv (ligaveris eum in fenestra), gimzesz to nasz vipvsczyla
- [Gdyżbychom w[y]eszli w ziemię a nie byłliby za znamię ten to powrozek czyrwony, a ty jego nie uwiążesz na okieńcu (ligaveris eum in fenestra), jimżeś to nas wypuściła]
- to bind, to tie around, to wrap tightly by tying
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[2], page 653:
- Prze vyączscha y *drudnyeyscha mąką nye przepusczyly yego (sc. Jesukrysta) zyemye dopascz czy, ktorzy povroz dzyerzely, ktory yemv na schyyą vvyaząly
- [Prze więcszą i trudniejszą mękę nie przepuścili jego (sc. Jesukrysta) ziemie dopaść ci, ktorzy powroz dzierżeli, ktory jemu na szyję uwiązali]
- to be bound
- 1977-1980 [1471], Wanda Żurowska-Górecka, Vladimír Kyas, editors, Mamotrekty staropolskie [Old Polish-Latin Dictionaries and wordlists], page 127:
- Infixe sunt wyązly szą al. yazany schą (infixae sunt gentes interitu, quem fecerunt Psal 9, 16)
- [Infixe sunt uwięźli są al. wwiązani są (infixae sunt gentes interitu, quem fecerunt Psal 9, 16)]
- to oblige, to make obligated
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[3], page 28:
- Bądzyely (sc. dziewica) vvyazana obyetnyczą prz[ez] wyedzyena svego oycza (si voto se constringeret patre nesciente) a oczyecz zvyedzącz [nie] ymye odmavyacz tego, natemmyesczye ma bycz obvyązana temv slyvbv
- [Będzieli (sc. dziewica) uwiązana obietnicą prz[ez] wiedzenia swego ojca (si voto se constringeret patre nesciente) a ociec zwiedząc [nie] imie odmawiać tego natemmieście, ma być obwiązana temu ślubu]
- (with czasy, in the passive adjectival participle) judgmentless, to not be judged
- 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 117:
- Nye mogą szye prawowacz o beszprawne rzeczy w wyaszany *casz, […] tego […] uwyazan[y]e czaszy […]
- [Nie mogą sie prawować o bezprawne rzeczy w wiązany czas, […] tego [nie bronią] uwiązane czasy […] ]
Descendants[edit]
- Polish: uwiązać
References[edit]
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “(uwiązać) uwięzać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish[edit]
Alternative forms[edit]
Etymology[edit]
Inherited from Old Polish uwiązać. By surface analysis, u- + wiązać.
Pronunciation[edit]
Verb[edit]
uwiązać pf (imperfective uwiązywać)
- (transitive) to tie to, to attach or anchor by tying, to tether [since 15th century] [+ u (or do genitive)] or [+ za (accusative) = to what]; [+ na (locative) = on what]; [+instrumental = with what]
- Antonym: odwiązać
- 1949, Helena Bobińska, O szczęśliwym chłopcu, page 25:
- przy brzegu […] stał […] prom, uwiązany na mocnej linie.
- there was a […] ferry on the […] shore tied with a strong rope.
- (transitive) to tie something to the end of something [+ u (or do genitive)]; [+ na (locative) = on what]
- Antonym: odwiązać
- uwiązać do końca/na końcu ― to tie to the end/onto the end of something
- (transitive, colloquial) to tie up, to make obligated
- (transitive, literally or figuratively) to tie up (to limit freedom) [+ do (genitive) = to what]; [+instrumental = with what]
- Synonym: uziemić
- (transitive, obsolete) to bind, to tie around, to wrap tightly by tying
- (reflexive with się) to tie oneself to, to attach or anchor oneself by tying [since 15th century] [+ do (genitive) = to what]; [+instrumental = with what]
- (reflexive with się, literally or figuratively) to tie oneself up (to limit freedom) [+ do (genitive) = to what]; [+instrumental = with what]
- (reflexive with się, colloquial) to tie oneself up, to become obligated
- (reflexive with się, beekeeping) to cluster (to form a cluster while making a hive)
Conjugation[edit]
Derived terms[edit]
adjectives
noun
- uwiąz
- (obsolete) uwiązek
- (obsolete) uwięziciel
verbs
- pouwiązywać pf
- (obsolete) uwiazać w imienie pf, (obsolete) uwiązywać w imienie impf
Related terms[edit]
noun
verbs
Collocations[edit]
Collocations
- uwiązać powrozem ― to tie up with twine
- uwiązać sznurem/sznurkiem ― to tie up with cord
- uwiązać łańcuchem ― to tie up with a chain
- uwiązać liną/linką ― to tie up with rope
- uwiązać na postronku ― to tie up to a tether
- uwiązać ciężarek ― to tie up a ledger
- uwiązać psa ― to tie up a dog
- uwiązać kamień ― to tie up a stone
- uwiązać konia ― to tie up a horse
- uwiązać kozę ― to tie up a goat
- uwiązać krowę ― to tie up a cow
- uwiązać zwierzęcia ― to tie up an animal
- uwiązać ręce ― to tie up (someone's) hands
- uwiązać dziecko ― to tie up a child
- uwiązać człowieka ― to tie up a person
References[edit]
Further reading[edit]
- uwiązać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- uwiązać in Polish dictionaries at PWN
- “UWIĄZAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 04.06.2019
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) Słownik języka polskiego[4]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “uwiązać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[5]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “uwiązać”, in Słownik języka polskiego[6] (in Polish), volume 7, Warsaw, page 413
- uwiązać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- M. Arcta Słownik Staropolski/Uwiązać on the Polish Wikisource.Wikisource pl
Categories:
- Old Polish terms prefixed with u-
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish verbs
- Old Polish perfective verbs
- Old Polish terms with quotations
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish terms prefixed with u-
- Polish 3-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio links
- Rhymes:Polish/ɔw̃zat͡ɕ
- Rhymes:Polish/ɔw̃zat͡ɕ/3 syllables
- Polish lemmas
- Polish verbs
- Polish perfective verbs
- Polish transitive verbs
- Polish terms with quotations
- Polish terms with collocations
- Polish colloquialisms
- Polish terms with obsolete senses
- Polish reflexive verbs
- pl:Beekeeping