Appendix:Navajo code talkers' dictionary

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Alphabet[edit]

Alphabet
Letter Word Original transcription Original translation Notes
A wóláchííʼ, wáláchííʼ WOL-LA-CHEE ant
A bilasáana BE-LA-SANA apple
A tsénił TSE-NILL axe
B nahashchʼid, nahashchʼidí NA-HASH-CHID badger
B shash SHUSH bear
B tóshjeeh TOISH-JEH barrel
C mósí, másí MOASI cat
C łeejin? TLA-GIN coal
C béégashii BA-GOSHI cow
D bįįh BE deer
D chʼį́įdii CHINDI devil
D łééchąąʼí LHA-CHA-EH dog
E ajaaʼ AH-JAH ear
E dzééh DZEH elk
E anááʼ AH-NAH eye
F chʼó? CHUO fir
F tséʼédǫ́ʼii TSA-E-DONIN-EE fly
F mąʼii MA-E fox
G atʼééd AH-TAD girl
G tłʼízí KLIZZIE goat
G jeeh? JEHA gum
H atsiighaʼ? TSE-GAH hair
H chʼah CHA hat
H łį́į́ʼ LIN horse
I tin TKIN ice
I yihę́ę́s YEH-HES itch
I achʼííʼ A-CHI intestine
J téliichogii, téliichoʼí? TKELE-CHO-G jackass
J ayaatsʼiin AH-YA-TSINNE jaw
J yiłdǫʼ YIL-DOI jerk
K ? JAD-HO-LONI kettle
K bee ąą ńdítį́hí? BA-AH-NE-DI-TININ key
K tłʼízí yázhí KLIZZIE-YAZZIE kid
L dibé yázhí DIBEH-YAZZIE lamb
L ajáád AH-JAD leg
L náshdóítsoh NASH-DOIE-TSO lion
M tsitłʼéłí? TSIN-TLITI match
M biiʼadéestʼį́į́ʼ BE-TAS-TNI mirror
M naʼatsʼǫǫsí, naʼastsʼǫǫsí NA-AS-TSO-SI mouse
N tsah TSAH needle
N áchį́į́h A-CHIN nose
O akʼah A-KHA oil
O tłʼohchin TLO-CHIN onion
O néʼéshjaaʼ NE-AHS-JAH owl
P tłʼaajįʼééʼ? CLA-GI-AIH pant
P bisóodi BI-SO-DIH pig
P nizhóní NE-ZHONI pretty
Q kʼaayééł, kʼaaʼ yeiłtįįh? CA-YEILTH quiver
R gah GAH rabbit
R deenástsʼaaʼ DAH-NES-TSA ram
R alóós AH-LOSZ rice
S dibé DIBEH sheep
S tłʼiish KLESH snake
T dééh D-AH tea
T awooʼ A-WOH tooth
T tązhii THAN-ZIE turkey
U ? SHI-DA uncle
U Nóódaʼí NO-DA-IH Ute
V akʼehdidlíní A-KEH-DI-GLINI victor
W dlǫ́ʼii GLOE-IH weasel
X ałnáʼásdzoh? AL-NA-AS-DZOH CROSS
Y tsáʼásziʼ TSAH-AS-ZIH yucca
Z béésh dootłʼizh BESH-DO-TLIZ zinc

Names of various organizations[edit]

Names of various organizations
Organization Word Original transcription Original translation Notes
corps dineʼé DIN-NEH-IH clan
division áshįįh? ASHIH-HI salt
regiment tábąąh TABAHA edge water
battalion second part -CHIIʼ? TACHEENE red soil
company naakaii? NAKIA Mexican
platoon hashtłʼishnii, hashtłʼish? HAS-CLISH-NIH mud
section yooʼ YO-IH beads
squad dibé łizhiní? DEBEH-LI-ZINI black sheep

Officers[edit]

Officers
Rank Word Original transcription Original translation Notes
commanding general ? BIH-KEH-HE (G) war chief
major general sǫʼ + naaki SO-NA-KIH two star
brigadier general sǫʼ + tʼááłáʼí / łáaʼii? SO-A-LA-IH one star
colonel atsá + béésh łigaii ATSAH-BESH-LE-GAI silver eagle
lieutenant colonel chéchʼil bitʼąąʼ + béésh łigaii CHE-CHIL-BE-TAH-BESH-LEGAI silver oak leaf
major chéchʼil bitʼąąʼ + óola CHE-CHIL-BE-TAH-OLA gold oak leaf
captain béésh łigaii + naaki BESH-LEGAI-NAH-KIH two silver bars
lieutenant béésh łigaii + tʼááłáʼí / łáaʼii? BESH-LEGAI-A-LAH-IH one silver bar
commanding officer hashkééjí naatʼááh HASH-KAY-GI-NA-TAH war chief
executive officer ? BIH-DA-HOL-NEHI those in charge

Names of countries[edit]

Names of countries
Country Word Original transcription Original translation Notes
Africa łizhin/zhį́ʼii? ZHIN-NI blackies
Alaska bee + hai? BEH-HGA with winter
America nihimá NE-HE-MAH our mother
Australia chʼah + yisdis/yisdisii? CHA-YES-DESI rolled hat
Britain Tótaʼ? TOH-TA between waters
China Tsiiʼyishbizhí CEH-YEHS-BESI braided hair

Names of airplanes[edit]

Names of ships[edit]

Names of months[edit]

Vocabulary words[edit]

References[edit]

  • Navajo Code Talkers' Dictionary[1], Naval History and Heritage Command, 1945